Bol Borrel dd 9 april 2022 Speech Hein Snijders

Eindexamen,

Dromen jullie er nog wel eens van? Eindexamen doen? Ik wel. En ook wel eens, dat ik op het toneel sta en m’n rol niet meer weet. Het zijn geen nachtmerries, maar het is wel behoorlijk beklemd wakker worden uit zulk soort dromen. 

Maar goed, dat eindexamen (aan het einde van de lente in 1972), wat weet ik daar nog van? Gek genoeg niet zo veel meer. Wel dat aparte gevoel dat het midden hield tussen ongerustheid en jaloezie, als iemand met verende tred en zonder verder om te kijken langs je tafeltje liep en eerder dan jij zijn werk inleverde. Maar daarentegen ook dat gevoel van lichte triomf en (ok, ik geef het toe) leedvermaak, als jij je blaadjes inleverde en anderen nog met gefronst voorhoofd en gepijnigde blik op hun opgaves zaten te zwoegen. Dan zag je ze haast denken “Wat, is Hein al klaar, dan kan het toch niet zo moeilijk zijn?” 

Bewaarziek als ik ben, heb ik wel m’n eindexamenopgaves in een ordner opgeborgen. Daar liggen ze nu geperforeerd en al langzaam te vergelen. 

En zo lees ik, dat de titel van mijn Engelse vertaling (ik deed gymnasium alpha) luidde “Conserving wildlife”. Dat was meteen al een behoorlijke hersenkraker. En de Duitse vertaling had de titel “Das Nachkriegstheater” en begon met de passage “Wer heute über das Nachkriegstheater schreibt, kann nicht umhin zu erwahnen, das…”. En dan moest je “heute” vertalen als “vandaag de dag”. Nou, dat had ik dus direct al fout. En daar kwam je dan achter, als je na afloop met je klasgenoten buiten samenklitte om de resultaten van een ieders inspanningen met elkaar te vergelijken…vreselijk!

Mijn tweelingbroer Huib deed eindexamen HBS A. Dat examen duurde bijna twee keer zo lang als dat van mij. Want hij had Frans, Duits en Engels ook mondeling en daarbij vakken als handelsrekenen, boekhouden en staatsinrichting. En ik weet nog hoe geagiteerd Huib was, toen ik hem gymnasiaal wijsneuzerig voorhield dat het in zijn eindexamen Frans voorkomende woord “pèlerinages” geen “kleine pelgrimshuisjes” betekende maar “pelgrimstochten”. (Terzijde, toen ik dit verhaal in mijn latere leven aan een kantoorgenoot vertelde bekende hij, dat zijn vertaling ging over Guillaume d’Orange en dat hij dat steevast had vertaald als “Sinaasappelen-Willem”. Zelfs toen Sinaasappelen-Willem in Delft door Balthasar Gerards werd vermoord waren er geen bellen gaan rinkelen. Zo kan je denkvermogen door de spanning dus blokkeren…)

Maar wat me natuurlijk nog het meeste bijstaat is dat euforische gevoel, nadat je dat verlossende bericht heb ontvangen dat je bent geslaagd. Ok, met de hakken over de sloot, maar toch, je schoenen waren toch maar mooi droog gebleven. En de hele wereld lag aan je voeten. 

Wat ik ook nooit heb vergeten is de opmerking van mijn moeder (Ma S.), dat er nooit meer een moment in je leven zal zijn dat zich laat vergelijken met dat van een eindexamenkandidaat: de fase, dat je van zóveel uiteenlopende onderwerpen zóveel weet. En het bijzondere is dat je hersens daar op dat moment ook helemaal voor zijn toegerust: de spons is verzadigd en zit helemaal vol…

En daarna? Tja, dan gaat het kennelijk alleen maar bergafwaarts…

Ok, dus laat ik daar maar een toast op uitbrengen: op deze levensfase, waarin we toch al behoorlijk aan de voet van de berg staan om vervolgens tot de ontdekking te komen, dat ook dáár nog zoveel te zien is en zoveel te genieten valt. 

Ik wens jullie (en ook mezelf 😉) een genoegelijk en betekenisvol samenzijn. 

Hein, 9 april 2022

Deel dit artikel